Dit blog schreef ik eerder voor faalangstcentrum Rotterdam:

Wanneer is er sprake van perfectionisme en wanneer hebben we het over faalangst? 
Wat is goed en gezond en wat niet?

Herken hier iets van, bij jezelf of bij je kind: 

• Ik ben bang om tekort te schieten. 
• Ik ben niet snel tevreden.  
• Ik heb hoge verwachtingen van mezelf. 
• Ik leg de lat hoog: niet alleen voor mezelf. 
• Mijn kind blijft taken uitstellen. 
• Mijn kind heeft moeite met nieuwe of onverwachte dingen. 
• Het is niet snel goed genoeg, het kan altijd beter. 

Als je hier iets van herkent, dan voel jij/je kind waarschijnlijk ook druk om alles goed (of in ieder geval zo goed mogelijk) te doen. Dit kan op allerlei gebied zijn: bijvoorbeeld sociaal, werk, school/studie, sport of uiterlijk.  

En herken je ook dat als het tegenzit (of tegenvalt), het moeilijk is om los te laten? 

Voorbeelden uit de praktijk: 

Je bent uitgenodigd voor een verjaardag en zoekt het perfecte cadeau. Je piekert je suf om met iets origineels op te proppen te komen. Het ene is niet duur genoeg, het andere niet origineel genoeg; je blijft zoeken en er is eigenlijk niks dat goed genoeg is. 
 

Jouw tiener ziet op social media leeftijdsgenoten met de tofste mode, daar wil zij ook aan meedoen. Nee, niet met dat ene truitje, want die is niet mooi genoeg, niet de juiste kleur, niet het goede model etc. 

Bij jouw kind op school worden de cijfers van toetsen hardop voorgelezen op school, daar wil hij niet voor schut staan en zeker bij de top-5 horen van hoogste cijfers. Niet storen: hij is sommen aan het oefenen! 

Een werkstuk niet afkrijgen: steeds weer opnieuw beginnen. Als dat een olympische sport was, zou jouw kind zeker medaille kandidaat zijn.  

Heeft dit nou allemaal te maken met perfectionisme, of is er sprake van faalangst? Wat is eigenlijk het verschil? 

Overeenkomsten en verschillen 

De overeenkomsten zijn duidelijk: je wil een zo goed mogelijk (of perfect mogelijk) resultaat behalen. Daarbij is het fijn als dit ook erkend wordt door anderen. En een andere belangrijke overeenkomst: zowel perfectionisme als faalangst leveren stress op.  

Het grootste verschil is de drijfveer: perfectionisme is resultaat gedreven en faalangst is angst gedreven. Bij perfectionisme wil je kwaliteit leveren, bij faalangst wil je dat ook, maar wil je ook (koste wat het kost) fouten vermijden.  

Bestaat er zoiets als gezond perfectionisme? 

Uiteraard is er niks mis mee om dingen zo goed mogelijk te willen doen. Je kan perfectie nastreven in alles wat je doet. Voor sommigen is het zelfs weggelegd om dingen ook echt perfect te doen. Zo kunnen topsporters bijvoorbeeld een perfecte race neerzetten. Je hebt zelfs een perfectionistische instelling nodig om vol te houden op topniveau. Vanuit een innerlijke drang iets oefenen tot het volmaakt is, dat is een vaardigheid die topsporters succes kan brengen. In hun geval heeft het een positief effect. 

Daar zit het hem nou juist in: perfectionisme kent ook negatieve effecten. Want wees eerlijk: ben jij een topsporter? Weet jij hoeveel ze moeten laten voor hun prestatie? Een topsporter heeft focus op 1 doel: dat moet perfect.  

En jij of je kind? Is er 1 ding dat perfect moet, of moet eigenlijk alles perfect? In dat laatste geval wordt alles een overweldigend project en dat maakt het zo onhaalbaar dat het niet meer te overzien is. De stress neemt toe en daardoor wordt het nóg moeilijker om dingen voor elkaar te krijgen. Een burnout ligt op de loer als je niet oppast. Je kind gaat met een knoop in de maag naar school, of jij begint de dag al met hoofdpijn.  

Als de negatieve effecten te groot worden, dan is het niet gezond om vol te houden.  

Ongezond perfectionisme 

Perfectionisme kan je in de weg zitten, dan wordt het een belemmering. Een belemmering die in de weg staat van ontspanning.  

Bijvoorbeeld: 

• Als je niet om kan gaan met tegenslag.  
• Als je enorme frustratie voelt wanneer het niet gaat zoals je wilde.  
• Als je niet los kunt laten. 
• Als je je doel niet kan halen.
• Als het je erg bezighoudt wat anderen ervan zullen vinden. 

Goed nieuws!

Net als bij faalangst, kan ongezond perfectionisme overwonnen worden. Want: wat belemmerend werkt is aangeleerd gedrag, en dat kan dus ook weer afgeleerd worden, of vervangen worden door helpend gedrag. 

Het overwinnen van belemmerend perfectionisme vraagt veel van dezelfde vaardigheden als het overwinnen van faalangst. De  trainingen die ik aanbied vanuit De Hoofdzaak Coaching en voor Faalangstcentrum Rotterdam werken hierdoor ook voor perfectionisten die last hebben van negatieve gevoelens en gedachten voor en over zichzelf.  

Meer weten?

Stuur me vrijblijvend een e-mail en ik informeer je graag over de mogelijkheden om meer ontspannen in het leven te kunnen staan.